Innoveren lijkt zo vanzelfsprekend. Wie de continuïteit van zijn familiebedrijf op de langere termijn wil borgen, moet blijven vernieuwen. Zeker voor familiebedrijven bij wie overdracht van het bedrijf aan de volgende generatie voorop staat, zou dat logisch zijn. Toch neemt de innovatiedrang bij familiebedrijven in de loop der jaren af.

1. Jong geleerd, oud gedaan

Vooral de periode waarin de derde generatie aantreedt, is berucht. De vernieuwingsdrift is zo goed als verdwenen. Dat is volgens het onderzoek te verklaren: familiebedrijven hebben in de opbouwfase – tijdens de eerste twee generaties – vaak goud in handen. Onder de derde generatie blijft productvernieuwing achter, want waarom zou je iets aanpassen dat al goed werkt? Er kleven nadelen aan deze behoudende strategie van familiebedrijven: ze lopen het risico de boot te missen omdat ze innovatie van jongere concurrenten en marktontwikkelingen niet bijhouden.

De wereld verandert snel. Ontwikkelingen als digitalisering, Robotic Process Automation en kunstmatige intelligentie – als ondernemer moet je je afvragen hoe deze innovaties de markt zullen veranderen. En hoe uw familiebedrijf
hierop kan inspelen. Doe er uw voordeel mee en houd uw bedrijf wendbaar. Economen spreken van de zogeheten ‘shift index’: hoe meer disruptieve innovaties in een bepaalde sector, hoe groter het aantal bedrijven dat het niet overleeft.

2. Innoveren urgenter dan ooit

Er is nog een urgentere reden om juist nu te innoveren. We bevinden ons in een grote gezondheidscrisis, die zeer waarschijnlijk zal leiden tot een langdurige economische crisis. De eerste effecten zijn al merkbaar in diverse sectoren. Het is waarschijnlijk dat alle sectoren in bepaalde mate geraakt zullen worden. Het is daarom belangrijk om nu het bedrijfsmodel aan te passen, aan de door corona veranderende marktomstandigheden.

Er zijn bedrijven die dat slim doen. Zo verhuurt het Amsterdamse Hotel de l’Europe zijn leegstaande kamers nu voor langere tijd aan expats. Of neem Donselaar Tenten, een familiebedrijf dat tenten verhuurt voor evenementen en festivals. De onderneming speelde snel in op de gewijzigde marktvraag door tenten aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen te leveren.

3. Optimaliseer uw bedrijfsmodel

Er is nog een urgentere reden om juist nu te innoveren. We bevinden ons in een grote gezondheidscrisis, die zeer waarschijnlijk zal leiden tot een langdurige economische crisis. De eerste effecten zijn al merkbaar in diverse sectoren. Het is waarschijnlijk dat alle sectoren in bepaalde mate geraakt zullen worden. Het is daarom belangrijk om nu het bedrijfsmodel aan te passen, aan de door corona veranderende marktomstandigheden.

Er zijn bedrijven die dat slim doen. Zo verhuurt het Amsterdamse Hotel de l’Europe zijn leegstaande kamers nu voor langere tijd aan expats. Of neem Donselaar Tenten, een familiebedrijf dat tenten verhuurt voor evenementen en festivals. De onderneming speelde snel in op de gewijzigde marktvraag door tenten aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen te leveren.

4. Optimaliseer uw bedrijfsmodel

Het is belangrijk om een nieuwe koers te varen, maar verander niet te radicaal. Laat baanbrekende vernieuwingen over aan start-ups. Houd vast aan het DNA van uw familiebedrijf. Ga na wat uw familiewaarden zijn, ofwel uw onderscheidend vermogen. Zoek vervolgens naar nieuwe groeikansen die dichtbij uw huidige product, dienst of markt liggen.

Optimaliseer daarnaast de processen, onderzoek hoe het slimmer en voordeliger kan – ook dat is vernieuwing. Wat door de wereldwijde uitbraak van het coronavirus actueel is: als u afhankelijk bent van grondstoffen uit Azië, kijk eens of deze producten ook lokaal in te kopen zijn, of overweeg een grotere buffer aan te leggen van producten die cruciaal zijn voor het productieproces of dienstverlening. Dat voorkomt problemen in uw logistieke proces.

5. Leg de lat niet te hoog

Veel familiebedrijven vinden innoveren lastig. Dat komt omdat ze denken dat ze iets totaal nieuws moeten verzinnen – een revolutionair product zoals destijds de iPad. Dat hoeft natuurlijk niet. Het advies is: leg de lat niet te hoog en begin klein. Zet vernieuwing op de agenda, maak er tijd voor vrij en durf vooral ook te investeren. Het is beter om elke dag een kleine vernieuwing door te voeren, dan één keer per jaar een grootse innovatie te lanceren.

We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.

Albert Einstein

6. Maak innovatie onderdeel van uw organisatie

Wilt u innovatie binnen uw familiebedrijf stimuleren, dan zult u de juiste cultuur moeten creëren. Innovatie moet onderdeel worden van de hele organisatie. Daarvoor zijn een aantal dingen belangrijk:

• Spreek als familie en directie uit dat vernieuwing belangrijk is. Leg ook uit waarom.
• Creëer vervolgens een team met mensen die het leuk vinden om ermee aan de slag te gaan. Betrek hierbij niet alleen het management, maar ook collega’s van de werkvloer.
• En niet onbelangrijk: bij dit creatieve proces past leiderschap dat stimuleert, enthousiasmeert en monitort.

7. Hoe blijft uw familiebedrijf succesvol?

Er is met kleine verbeterslagen binnen het bedrijf vaak nog een wereld te winnen. Wees alert op deze valkuil; maak niet de fout dat u na een maand al resultaat wilt zien. Of dat u al snel return of investment heeft. Dat is niet realistisch.

Meer weten over de succesfactoren van een vitaal familiebedrijf? Download het familiebedrijvenonderzoek ‘Het geheim van de eeuwige jeugd’. Het onderzoek levert waardevolle inzichten op voor zowel jonge als oude familiebedrijven.

Wilt u weten of uw familiebedrijf over de juiste eigenschappen beschikt om een oud en vitaal bedrijf te worden of juist te blijven? Vul dan de Familiebedrijven Vitaliteitsscan en krijg nieuwe perspectieven op de vitaliteit van uw familiebedrijf.

Bron: Robin Schilder BDO